2.1.2.3 Taal
De mens is, voor zover bekend, de enige sprekende diersoort, voor wie ook echt geldt: taal is het voertuig van de geest.
Tijdperk
- Aangezien ruim 80% van de handgebaren van jonge kinderen en chimpansees overeenkomen (Kersken et al., 2017) is taal waarschijnlijk al in een vroege fase van de menselijke evolutie ontstaan uit gebaren en vermoedelijk in combinatie met stemgeluid.
Oorzaken
- Veel onderzoekers gaan er vanuit dat gesproken taal ontstond uit een proto-taal, vermoedelijk bestaande uit een combinatie van handgebaren, geluiden en gelaatsuitdrukkingen (Corballis, 2007, 2009; Damasio, 2010).
- In tegenstelling tot wat Chomsky en Gould beweren, vertoont taal een complex ontwerp voor een specifieke functie die niet voor een andere functie kunnen worden verklaard (Pinker & Bloom, 1990; Pinker 1994, 1997). Taal moet dan ook een adaptatie zijn die al vroeg in de evolutionaire geschiedenis van de mens aanwezig was.
Gevolgen
- Primaten maken gebruik van handgebaren, maar de mens heeft dankzij zijn spiegelneuronen, het daarmee samenhangende imitatiegedrag en de ontwikkeling van de neocortex de beschikking over een veel uitgebreider gedragsrepertoire (Arbib et al., 2008). Niettemin blijken ook de grote apen over een uitgebreid repertoire te beschikken (Byrne et al., 2017).
- Veel onderzoekers delen gedrag, ook taal, in volgens het intentionality systeem (Dennett, 1971, p. 87) waarbij een relatie wordt gelegd met beliefs en desires van anderen, de mentale eigenschappen ofwel i.c. de theory of mind.
- In de laatste decennia van de vorige eeuw werden meerdere experimenten losgelaten op primaten om te zien of ze een taal konden leren. Dat bleek geen succes. Uit onderzoek blijkt dat kinderen, evenals chimpansees en bonobo’s, beginnen met gebarentaal en, naarmate ze ouder worden, dit ondersteunen met geluiden. Tot het 3de jaar verliep de ontwikkeling van de peuter min of meer synchroon met die van de chimpansee en de bonobo. Maar na haar 3de liet het kind in haar gebaren- en taalontwikkeling al snel beide primaten achter zich.
Fig. X Roddelende chimpansees? (Bron: Pixers, 2020)
Meer weten? Cognitive niche