2.1.3.4 Zelfdomesticatie
Door de toenemende omvang en daarmee sociale complexiteit van de groep namen ook de sociale en seksuele selectiedruk toe.
- De zelfdomesticatie van de mens, die ca. 600.000 jaar geleden plaatsvindt (Wrangham, 2020) heeft als fundamentele oorzaak het verminderen van de mannelijke agressie zodat mannen geen kinderen of hun vrouwelijk partners zouden ombrengen als zij zich niet in hun kinderen konden herkennen. Volgens Kimbrough en collega’s ging deze ontwikkeling hand in hand met de ontwikkeling van taal (Kimbrough et al., 2021). Twee andere onderzoekers zoeken het ook in taalontwikkeling maar dan als methode om fysiek geweld om te zetten in verbaal geweld (Progovac & Benites-Burraco, 2019). Miller is van mening dat taal heeft geleid tot afname van agressie, omdat taal in toenemende mate werd gebruikt als onderdeel van hofmakerij (2000). Overigens is de algemene, mannelijke tendens voor geweld niet (voldoende) afgenomen. Een intensief onderzoek van Rummel (2005) laat zien dat er tussen 1900 en 1987 wereldwijd 169,202,000 mensen om politieke redenen werden gedood. Daarvan werden er 38,5 gedood door vijandige legers. De resterende 130,7 miljoen werden door hun eigen regering omgebracht. Duidelijk is dat de vorm van leiderschap van belang is in relatie tot het welzijn van de bevolking (Rummel, 2005; Van Vugt et al., 2008).
Tijdperk
- Dit had tot gevolg dat er ca. 500.000 jaar geleden een ingrijpende verandering in het gedrag van de soort plaatsvond, vergezeld van een groeispurt van het brein.
Oorzaken
- Om de sociale cohesie binnen de groep te bewaren, domesticeerde de voorloper van de mens zich (Hare, 2017; Hare, Wobber & Wrangham, 2012; Somel et al., 2009; Theofanopoulo et al, 2017; Wilkins et al., 2014)
Gevolgen
- Deze groei ging gepaard met een forse ontwikkeling van de sociale en cognitieve vaardigheden (Hublin et al., 2015). Het betekende een cruciale stap in de richting van de Homo sapiens.
- De zelfdomesticatie had onder andere een verlaagde vorm van agressie tot gevolg, een ontwikkeling die overeenkomsten vertoont met de zelfdomesticatie van de bonobo (Hare, Wobber & Wrangham, 2012) en door de mens gedomesticeerde soorten (Belyaev et al, 1985; Darwin, 1871).
- Door zelf-domesticatie behoudt de mens een (groot) aantal van zijn jeugdige eigenschappen, ook als hij volwassen is, de zogenoemde neoteny (Dawkins, 2009, p. 205; Hare, 2017; Jones, 1995).
- De zelfdomesticatie was van grote invloed op het brein, de menselijke natuur en de uiterlijke kenmerken van de mens (Cieri et al., 2014; Hare, 2017; Hublin et al., 2015).
- Fysiek verloor hij zijn lichaamsbeharing, veranderden zijn gezichtsvorm – vooral zijn neus en kaak - terwijl prosociaal gedrag het standaard gedragsmodel werd. Ook de al rudimentair aanwezige moraliteit nam toe (Boehm, 2000).
Fig. x. Homo sapiens sapiens behoudt fysiek en (grotendeels) mentaal zijn jeugdige eigenschappen, ook als hij volwassen is. Alleen seksueel is hij ‘volwassen’. De foto van een pasgeboren chimpansee laat zien hoe zijn gezicht treffende overeenkomsten vertoont met het gezicht van een menselijke baby. De foto van de volwassen chimpansee laat zien hoe zeer zijn gezicht verandert.
Meer weten? Zie Late ontwikkelingen