AHMAS

Thema.A.Evolutiepsychologie

• A. Inleidend kader
• B. Verklaringsmodel
  • Inleiding
  • 2. V.1 in steekwoorden
  • 6. PM: Model in schema
  • 7.1.2 Hoe werkt IVBV
  • 7.1.2.1 Keuze?
  • 7.1.2.2 Sociale strategie als vormgever van gedrag
  • 7.1.2.3 Verborgen brein
  • 7.1.3 Ontstaan IVBV
  • 7.1.4 Verwerving IVBV
  • 7.2 Bijlagen
  • 7.2.1 Evolutionair historisch kader
  • 7.2.1.1 Tijdlijn van de evolutie van de mens
  • 7.2.1.2 Cognitieve niche
  • 7.2.1.2.01 Klimaat
  • 7.2.1.2.02 Mens als tweevoeter
  • 7.2.1.2.03 Groepsvorming
  • 7.2.1.2.04 Ultrasocialisering & Reciprociteit
  • 7.2.1.2.05 Werkverdeling tussen de seksen
  • 7.2.1.2.06 Taal
  • 7.2.1.2.07 Voeding en vuur
  • 7.2.1.2.08 Territoriumstrijd en conflicten
  • 7.2.1.2.09 Toenemende groepsomvang
  • 7.2.1.2.10 Zelfdomesticatie
  • 7.2.1.2.11 Cultuur
  • 7.2.1.2.12 Alloparenting
  • 7.2.1.2.13 Out of Africa 2
  • 7.2.1.3 Tussentijdse conclusies
  • 7.2.2 Hedendaagse-functionalistisch kader
  • 7.2.2.1 Het brein
  • 7.2.2.1.1 Soortgenerieke breinfuncties
  • 7.2.2.1.2 Menselijke brein
  • 7.2.2.1.2.1 Het menselijk brein in een historisch kader
  • 7.2.2.1.2.2 Modulaire architectuur
  • 7.2.2.1.2.3 Primaire functie: ondernemen van actie
  • 7.2.2.1.2.4 Secundaire (evolutionaire) functie van het bre
  • 7.2.2.1.2.5 Evolutionaire resultaat: Predictive mind
  • 7.2.3.2 Motivatie revisited
  • 7.3 Bijlage B: Uitgangspunten op basis van de functionalis
  • 7.3.1 Basisprincipes van het huidige brein
  • 7.3.2 EP en moderne maatschappij
  • 7.3.3 Seks-brein-gedragsmodel
  • 7.3.4 Visie op motivatie
  • 7.3.5 Trias: motivatie-strategie-gedrag
  • 7.3.6 Life history perspective
  • 7.4 Restjes tekststen
  • 7a. Narratieve verslaglegging
  • Conclusies Ind.versch.
  • Uitgangspunten op basis van de historische lijn
  • x.1. V1 in alinea: Seks.sel.
  • x.3. V.2 in steekwoorden Indiv.verschillen
• C. Hypothesen
• D. Kritische beschouwing
• E. Toepassingen TIMES
• F. Algehele discussie

7.2.1.2.11 Cultuur

Een bijzonder moment in de evolutie van de mens is de ontwikkeling van een specifieke cultuur. Overigens: de mens is niet de enige soort met een eigen cultuur. Ook andere soorten hebben hun eigen cultuur. “De vraag of ander soorten hun eigen cultuur hebben, is zoiets als vragen of kippen kunnen vliegen. Misschien niet zo vaardig als een valk of een albatros, maar ze flapperen met hun vleugels en belanden ook in een boom” (De Waal, 1999). Misschien is de vraag naar cultuur eerder een kwestie van perspectief. Hoe dan ook, in de productie van werktuigen, culturele ornamenten en voorwerpen lijkt de mens vooralsnog aan de winnende hand. Nog niet zo lang geleden was de veronderstelling dat de culturele ontwikkeling van de mens ongeveer 30.000 jaar geleden in Europa had plaatsgevonden. Door Diamond (1993) werden als bewijs voor deze ‘Great Leap Forward’ onder andere de ‘Venus van Willendorf’ en de grotschilderingen van Lascaux genoemd.

Hoewel de betekenis en functie van deze cultuuruitingen nog onduidelijk is, zijn dit natuurlijk schitterende voorbeelden van de creativiteit en vaardigheid van onze verre voorouders. Maar inmiddels is de visie op de ontwikkeling van onze vroege cultuur door latere vondsten achterhaald. Zo vonden Henshilwood, d’Errico en hun collega’s in 2008 in de Blombos grot in Zuid-Afrika een 100.000 jaar oude ‘werkplaats’ die onder andere kunstig bewerkte schelpen en stenen bevatte. Vooral het meervoudig gebruik van de zachte steensoort oker als kleurstof was opvallend. Ook werd een tweetal schelpen gevonden, beide gevuld met een soort pasta die eveneens oker bevatte. De veronderstelling is dat deze pasta kan hebben gediend als lichaamsversiering of als bescherming tegen de zon of parasieten (2011).

Inmiddels moet ook die datering van het ontstaan van culturele uitingen worden herzien met de vondst van onder andere het Tan-Tan beeldje in Marokko van vermoedelijk 350.000-400.000 jaar oud (Bednarik, 2003). Ook deze ontwikkeling lijkt samen te vallen met de groei van de neocortex.

                                       Fig. X Het Tan-Tan beeldje uit Marokko

Meer weten? Zie Cognitieve niche