2.1.3 UP systeemtheorie
De systeemtheorie is een wetenschappelijk paradigma dat ervan uitgaat dat alle verschijningsvormen van de werkelijkheid, van elementaire deeltjes tot maatschappijen, met elkaar verbonden zijn. Daarbij worden de volgende voor hier relevante uitgangspunten gehanteerd:
- De focus ligt op groei, ontwikkeling en wording
- De focus ligt op complexiteit, dynamiek en interacties
- De focus ligt op Constraint Generating Procedures (Holland, 1998) die op basis van non-lineaire, vaak circulaire causaliteit een multipliereffect teweegbrengen: veranderingen in het ene subsysteem hebben gevolgen voor het andere subsysteem, wat vervolgens weer effecten heeft in het oorspronkelijke subsysteem etc.
- Uiteindelijk kan dit generatieve principe tot onvoorziene sprongen leiden, zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin. Enkele sprekende voorbeelden hiervan zijn het Butterfly-effect van (de meteoroloog) Lorentz en de ontwikkeling van het brein, zoals bepleit door Mengistu et.al (2016)
- Hoewel dit generatieve proces in principe tot onvoorziene sprongen kan leiden, zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin, vigeert hier het belang van toenemend reproductief succes van levende organismen dankzij de positieve feedback die aan de volgende generaties wordt doorgegeven (Wiener, 1961).
- Zoals verondersteld door Mengistu et.al (2016), wordt ten behoeve van de snelheid en de lage(re) energiekosten voor het brein, een nieuwe ontwikkeling opgelost door aparte modules toe te voegen. Hiermee sluit ook het brein aan op de opbouw van de hiërarchische tendens in de natuur van de kleinste tot de grootste levende organismen. Het principe van dit proces is hieronder weergegeven in figuur 1.
- De focus ligt op wederkerigheid tussen vorm en functie, bekend onder de naam form follows function. Deze wederkerigheid is kenmerkend voor alle levende systemen en staat onder invloed van enkele fundamentele krachten. Baverstock & Rönkkö formuleren het in hun Evolutionary origin of form and function (2014) als volgt: ‘We regard the basic unit of the organism, the cell, as a complex dissipative natural process functioning under the second law of thermodynamics and the principle of least action…. En: ‘Organisms, in Darwin's proportional numbers, in turn interact to minimize the free energy of their ecosystems’.
Meer weten? Zie Theoretisch kader